Er zijn ongeveer 100 berkensoorten in de gematigde klimaatzone van het noordelijk halfrond, farmaceutisch worden Moorberk (Betula pubescens) en Hangende berk (Betula pendula) gebruikt. Beide hebben een typische wit-zwarte schors als ze jong zijn en zijn lichthongerige werfkunstenaars. De ene is echter geschikt voor bijzonder natte plaatsen, de andere voor zeer droge. Hun kleine, ruitvormige bladeren met hun opvallend fris, lichtgroen zijn perfecte voorbodes van de lente.

Na de laatste ijstijd behoorden de berken tot de eerste bomen die de van het ijs bevrijde gebieden heroverden, en ook nu nog zijn zij pioniers in het koloniseren van in onbruik geraakte fabrieksterreinen, bouwputten en spoorlijnen. Vooral in Scandinavische en Oosteuropese landen worden, wanneer de berken in het voorjaar uit hun winterslaap ontwaken, hun stammen en takken tot een diepte van 2 tot 5 cm doorboord en wordt het uittredende water opgevangen. Een grote berk kan tot 10 liter berkensap per dag en 200 liter per seizoen opleveren. Als matiger hoeveelheden worden genomen en het gat weer wordt gedicht met boenwas, blijft de berk gezond.

Berkenbladeren bevatten ongeveer drie procent flavonoïden, die de stofwisseling, maar vooral de nierfunctie stimuleren en daardoor een sterk diuretisch effect hebben. Etherische oliën en tannines hebben een antibacteriële werking. De combinatie van beide eigenschappen maakt berkenbladeren tot de perfecte remedie tegen ziekten van de urinewegen. Het berkenwater (= berkensap) dat uit stammen en takken wordt getapt, wordt ook gebruikt; het wordt beschouwd als ontstekingsremmend en ontgiftend. Omdat het veel vitaminen en mineralen bevat, alsmede de xylitol die bekend staat als berkensuiker, is de smaak licht zoet.